Mobilność i zrównoważony transport

Z satysfakcją przekazuję Czytelnikom zebrane w jednym dziele opracowania badań dotyczących wyzwań stojących obecnie przed transportem i proponowanych sposobów ich rozwiązywania. Problematykę monografii ujęto w ośmiu rozdziałach. Trzy pierwsze rozdziały dotyczą ogólnych trendów rozwojowych, oddziałujących na potrzeby transportowe i procesy transportowe, w pięciu kolejnych przedstawiono rekomendacje dla rozwiązań prowadzących do bardziej zrównoważonego rozwoju transportu i udziału tego ważnego sektora w polityce neutralności klimatycznej.
Elżbieta Załoga (rozdz. 1) skoncentrowała uwagę na zmianach demograficznych, które prowadzą w Unii Europejskiej do wzrostu znaczenia grupy osób starszych wśród użytkowników transportu, zmianie ich wzorców mobilności i wymagań wobec usług transportowych, co w konsekwencji prowadzi do odejścia od paradygmatu mobilności na rzecz paradygmatu dostępności. Autorka zwróciła uwagę na nieuchronny proces starzenia się społeczeństwa Unii Europejskiej, a także potrzebę większego udziału kobiet w strukturze zatrudnienia w transporcie oraz rosnące znaczenie za[1]stosowań sztucznej inteligencji. Agnieszka Gozdek i Emilia Kuciaba (rozdz. 2) postrzegają sztuczną inteligencję jako efektywne narzędzie rozwiązywania problemów współczesnego transportu poprzez jej wpływ na jakość i bezpieczeństwo transportu oraz redukcję zanieczyszczeń środowiska. Elżbieta Szaruga (rozdz. 3) przedstawiła metody i wyniki badań z zakresu energochłonności krajowych przewozów pasażerskich zarobkowym transportem samochodowym z punktu widzenia autokorelacji przestrzennej pomiędzy województwami Polski. Autorka zidentyfikowała i zweryfikowała pięć zależności, zwracając uwagę na potrzebę klasteryzacji badanych jednostek pod względem analizowanych cech statystycznych. Stanisław Krawiec i Krzysztof Krawiec (rozdz. 4) przedstawili, na podstawie projektu PLATON, proces konwersji taboru autobusowego w miastach i aglomeracjach z autobusów konwencjonalnych do docelowej floty zasilanej elektrycznie. Autorzy zwrócili uwagę na uwarunkowania takiego procesu, wybrane dylematy zarządcze jego planowania oraz instrumentarium wsparcia projektowania tych działań. Tomasz Kwarciński (rozdz. 5) przedstawił wyniki badań przeprowadzonych wśród pasażerów transportu na żądanie w Szczecinie. Jarosław Brach (rozdz. 6) omówił ekonomiczne i ekologiczne aspekty wprowadzenia do eksploatacji tzw. zestawów mega wydłużonych, o podniesionej dopuszczalnej masie całkowitej (klasy MLHV-SEC), zauważając w tym rozwiązaniu narzędzie dla dekarbonizacji transportu.
Proponowane kierunki rozwiązań w transporcie mieszczą się w obszarze dostępności, energochłonności oraz efektywności transportu. Arkadiusz Drewnowski (rozdz. 7) dokonał analizy wpływu planowanej oferty Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej na konkurencyjność kolei oraz zwiększenie dostępności usług transportowych dla mieszkańców regionu. W ostatniej części monografii (rozdz. 8) Nell Adamczyk wskazuje, na podstawie oryginalnych badań w wiodących polskich transportowych spółkach akcyjnych (notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie), że wyższą efektywność osiągają te jednostki gospodarcze, w których w kierowniczych gremiach zarządów i rad nadzorczych zasiadają kobiety. Dziękuję Autorom za wkład wniesiony w dyskusję nad współczesnymi wyzwaniami i kierunkami osiągnięcia w pełni zrównoważonego transportu. Ważne jest bowiem nie tylko osiągnięcie celu działań, ale również przyjęcie właściwego sposób postępowania. Otwarcie się na nowe, przełomowe technologie pozwoli obecnym pokoleniom w przyszłości, bez kompromisów, wykorzystywać w pełni wszystkie formy mobilności.
Agnieszka Gozdek
redaktor naukowy