Kraje rozwijające się na początku XXI wieku

Zygmunt Bauman zauważył kiedyś, że "większość rzeczy wypełniających nasze codzienne życie rozumiemy wystarczająco dobrze, dopóki ktoś nie każe nam ich zdefiniować. A jeśli nikt nie każe, to sami z siebie nie odczuwamy potrzeby ich definiowania". Podobnie rzecz się ma, jak się wydaje, z Trzecim Światem, krajami rozwijającymi się, globalnym Południem - tym wciąż najliczniejszym segmentem społeczności międzynarodowej, określanym bardzo różnorodnymi etykietami, z których każda posiada swoją własną biografię. Wszyscy bowiem instynktownie czujemy, że w jego wypadku chodzi o społeczeństwa (w różnym stopniu) upośledzone w procesie różnicowania się ludzkości pod względem osiągniętego poziomu rozwoju. Uważamy też, że sytuacja ta jest względnie trwała, tzn. przynajmniej póki co podział na kraje wysoko i słabo rozwinięte będzie stale obecnym, ważnym elementem rzeczywistości międzynarodowej (choć zarazem wiemy i czujemy, że społeczność międzynarodowa powinna usilnie dążyć do zmiany tego stanu rzeczy). Wreszcie potrafimy wskazać wiele przykładów państw Południa. Ale już wobec konkretnych pytań o jak najpełniejszą i uniwersalną charakterystykę tego segmentu społeczności międzynarodowej i jego pełne granice na mapie, zaczynamy udzielać nie tak samo brzmiących odpowiedzi. Sytuacja ta jest nie tylko skutkiem złożoności i niejednoznaczności problemu, odmiennych perspektyw badawczych i światopoglądów, ale też faktu, iż wiedza o świecie rozwijającym się będąca częścią wiedzy ogólnej, powszechnej stanowi "ogród, ale nie plewiony; bróg, ale co snop to inszego zboża; kram rozlicznego gatunku". A zatem z pełną świadomością ryzyka (ogrom obszaru, faktów i literatury; niebezpieczeństwo nadmiernej ogólności lub szczegółowości), współautorzy książki podjęli wysiłek naszkicowania obrazu wybranych fragmentów rzeczywistości składającej się na współczesny świat rozwijający się, globalne Południe w początku XXI w.
- ze Wstępu