Zibaldone. Notatnik myśli

Rozległe wykształcenie zdobył samodzielnie w bibliotece rodzinnego pałacu w Recanati. Samotne życie naznaczone poważnymi chorobami i kalectwem, ale rozjaśnione geniuszem i darem rozmowy z własną duszą wypełniły mu rozpacz, złudzenia i pisanie o prawdach gorzkich i krystalicznie czystych. Wydał zbiór poezji Canti (Pieśni) i tomy prozy:Dziełka moralne i Myśli. W rękopisie pozostawił 4526 stron Zibaldone zapisków, które ukazują się po raz pierwszy w polskim przekładzie.

Wybrał dla notatnika tytuł Zibaldone, bo to archaiczne włoskie słowo znaczyprzemieszanie. Zapisywał swoje różnorakie myśli spontanicznie, powściągliwie i dość oschle przez piętnaście lat (18171832), nazywał te notatki zapisanym chaosem. Jednak z tego chaosu miał się wyłonić własny porządek myślenia. O czym? O naszym przywiązaniu do pustkowia życia, które bądź co bądź mamy za rzecz nadspodziewanie wspaniałą, chociaż nawet tej wspaniałości nie umiemy zrozumieć, gdyż tajemne jest tu wszystko prócz naszego cierpienia.