Na galicyjskim Podolu. Praca narodowa i...

Działalność oświatowa i narodowa na galicyjskim Podolu przed pierwszą wojną światową nie cieszyła się zainteresowaniem w polskiej literaturze historycznej. Niewiele też zachowało się na ten temat relacji wspomnieniowych. Stąd zasadne jest przypomnienie tych, które posiadają dużą wartość poznawczą dla podjętej problematyki.
Publikowane relacje uczestników pracy oświatowej na Podolu mają zróżnicowaną objętość i charakter, wynikający w preferencji autorów. Pierwsza z nich, i najobszerniejsza, autorstwa Jana Zamorskiego pt. Praca oświatowa i narodowa na Podolu galicyjskim. Wspomnienia, po raz pierwszy opublikowana została w dziesięciu częściach na łamach teoretycznego organu obozu narodowego, Przegląd Wszechpolski, i przedrukowana następnie w tarnopolskim tygodniku Głos Polski.
Nosi charakter osobistego wspomnienia na tle szerokiej działalności oświatowej, z zadaniem budzenia tożsamości narodowej polskich chłopów. Otrzymujemy tu wnikliwe omówienie sytuacji na wsi podolskiej na przełomie wieku XIX i XX, opisywane przez autora "ruszczenie chłopstwa polskiego", a przede wszystkim etapy przeciwdziałania temu zjawisku za pomocą polskich organizacji oświatowych, kulturalnych i gospodarczych.
- od Autora