Od zakazu do wolności

Wolność twórczości artystycznej stanowi współcześnie jedno z najważniejszych praw człowieka w sferze kultury2. Wiele państw europejskich wyraża ją explicite w narodowych konstytucjach, a w większości krajów została jednoznacznie rozpoznana w orzecznictwie sądowym. Swobodę ekspresji w sztuce gwarantują także przepisy europejskiego prawa międzynarodowego z zakresu praw człowieka. Jej obowiązywanie potwierdził Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu. Dokonując wykładni art. 10 Europejskiej konwencji praw człowieka, uznał on, że gwarancja wolności wypowiedzi przewidziana w tym przepisie obejmuje również dzieła sztuki3. Także Karta praw podstawowych Unii Europejskiej z roku 2000, która na mocy Traktatu lizbońskiego stała się integralną częścią tzw. prawa pierwotnego Unii Europejskiej w roku 2007, zawiera gwarancję jej poszanowania art. 13 stanowi, że sztuka i badania naukowe są wolne od ograniczeń.